In het leven krijgen we te maken met verschillende ervaringen: positieve, energieke glitters, maar ook triggers vol met uitdagingen die zich vastzetten in ons brein en lichaam. We zitten graag in ons hoofd en analyseren ons soms rot om alles te begrijpen. Met een zere nek en schouders als gevolg. Maar komt dat door het brein of is er iets anders aan de hand? Hierbij komt de polyvagaal theorie om de hoek kijken. Die zegt: we hebben allemaal een autonoom zenuwstelsel die onbewust de hele dag door werk voor ons verricht en ervoor zorgt dat we in balans blijven. Ook vitaliteit wordt vanuit ons autonoom zenuwstelsel gestuurd. Dus als het gaat over ‘ik wil in balans’ zijn, dan gaat het over vitaliteit in ons lijf. Dat we voldoende energie ervaren om het leven goed te leven. En die wordt niet aangestuurd door onze cognitie, maar gaat over: hoe zit je fysieke huishouding in elkaar? Is het in balans? Veel van onze handelingen en denken, beslissingen zijn vaak fysiek. Onlangs toonde onderzoek aan dat de besluitvorming van rechters zwaarder waren vlak voor lunchtijd. Het brein denkt logisch na en is heel scherp: het lijf heeft honger en dát stuurt volledig het proces aan. Het maakt dus uit op welk tijdstip je beslissingen neemt. Dat heeft te maken met: wat is er wakker in je lijf en hoe reageert jouw lichaam op dingen? Vanuit daar worden je hersenen én jouw analysevermogen aangestuurd. Wees je er dus bewust van dat als je voor grote beslissingen staat je zintuigen op dat moment meespelen.
Over dit onderwerp is een interessant boek geschreven: “The Body Keeps the Score” van Bessel van der Kolk. Hij schrijft over dat we veel verwerken in het brein, maar ook in het lichaam. We krijgen de hele dag door prikkels en informatie, en scannen zonder dat we het door hebben continu of het veilig is of niet. Je reageert dan onbewust: ga ik vechten, vluchten of bevriezen? Bij de eerste twee ontstaat energie; je krijgt het warm, je hart bonst, je gaat sneller ademhalen. Als je bevriest, vertraag je of sta je stil en lukt het je niet meer om te handelen. Je wacht tot het voorbij is. Dit wisselt de hele dag door en als je daar flexibel mee omgaat dan gaat het goed. Pas wanneer je vast komt te zitten in een bepaald patroon, bij een bepaald thema, dan ontstaat wel een probleem.
Er kunnen ook oude patronen worden aangewakkerd. Bijvoorbeeld als je iemand tegenkomt en door zijn of haar blik denk je dat diegene jou niet leuk vindt. Je voelt je onrustig en je brein heeft al een link gelegd naar een ander moment waarin je je niet goed genoeg voelde of kritiek kreeg. Daardoor staan we vaak de hele dag ‘aan’ waardoor we aan het einde van de dag overprikkeld zijn. En je lijf heeft juist rust nodig om in balans te komen. De uitdaging is om dat onbewuste proces van je lijf weer naar het bewuste te brengen. De eerste stap is het signaleren en goed kunnen luisteren naar je lichaam. Stop met rennen en vliegen en sta stil bij hoe je je voelt. Ben je gehaast? Moet je nog snel even iemand bellen? Neem een diepe ademhaling, adem rustig uit en pleeg dan dat telefoontje. Een wereld van verschil.
Drie tips voor meer bewustzijn en balans
- Denk na over waar je vrolijk van wordt. Wat zijn jouw glitters? Ga eens terug naar een moment waarin je succesvol was. Voel dat weer eens en je lichaam gaat daar zeker op reageren.
- Ga wandelen in de natuur, dat stimuleert het gelukshormoon endorfine. Hier is al veel onderzoek naar gedaan. Als je al de hele dag ‘aan’ staat, ga tussen de middag naar buiten om tot rust te komen en jezelf te resetten, zodat je met een fris brein keuzes kunt maken. Je moet echt goed voor je lijf zorgen, anders krijg je fysieke en mentale klachten.
- Doe aan zelfreflectie. Kijk terug naar wat al is geweest en wat je daarvan kunt leren. Welke alternatieven zijn er? Hoe kun je het de volgende keer anders doen?
- Handel van reactief naar proactief. Waar voelde je spanning? Wat hoorde je? Wat voelde je? Hoe ademde je? En wat heb je eraan gedaan? Doe je ook iets met die signalen? Wees je daar bewust van.
Een reflectieopdracht
Besteed de komende periode bewust aandacht aan jezelf: hoe zit ik er echt bij? Hoe voelt mijn lijf? Hoe is mijn ademhaling? Zit er iets vast? Hoe is mijn stem? Heb ik het warm of koud? Zoom even in op je zintuigen en je fysieke gewaarwording. Daar hoef je niet per se direct iets mee, maar zie het als een body scan. En dan kun je denken: is het bewustwording of moet ik hier echt iets mee? Zoals bijvoorbeeld op tijd eten. 😉
Reflectielab’s body & mindsetwizard Brenda Veldhuizen heeft haar eigen praktijk ‘De Eik’ en geeft therapie, trainingen en supervisie. Summer en Brenda ontmoetten elkaar op social media en delen samen hun visie over fysieke wijsheid en de polyvagaal theorie. Hoe kun je nou de spanning in je lijf ombuigen? Luister hier naar hun podcast.